به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ابوالفضل لطفی؛ تقریباً حدود دو سال از آن اسفندماهی که همه دانشجویان و دانشگاه‌ها تعطیل شدند و قرار بود به مدت صرفاً یک هفته این تعطیلی ادامه داشته باشد، گذشت و حال زمزمه‌های پایان یافتن این تعطیلات طولانی به گوش می‌رسد.
بعد از مدت زمان طولانی و بحث‌های مختلف دانشجویی و کارشناسی پیرامون بازگشایی دانشگاه‌ها در شرایطی که ویروس کرونا همچنان در حال جولان دادن است، بالاخره تصمیمی از سوی دولت سیزدهم پیرامون بازگشایی دانشگاه‌ها اعلام شد. از شهریور‌ماه امسال بود که روند واکسیناسیون دانشجویان شروع و تا به امروز تقریباً بیشتر دانشجویان در همه مقاطع واکسینه شدند و همین شرایط و همچنین کاهش مبتلایان و فوتی‌های روزانه، باعث شد که ستاد ملی کرونا با بازگشایی اولیه دانشگاه‌ها موافقت کند.
اما باید گفت که مسئله بازگشایی دانشگاه‌ها، آن هم بعد از این مدت طولانی و با تمام بارهای روانی و نگرانی‌های زیادی که پیرامون ویروس کرونا وجود دارد، مسئله ساده و زودگذری نیست. شاید بازگشایی مدارس نیز از همین جنس باشد و نگرانی‌های خاص خود را دارد؛ اما بازگشایی دانشگاه‌ها مستلزم حضور دانشجویان از شهرهای مختلف کشور است و اسکان دادن و مدیریت این جمعیت در دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها مسئله قابل تأمل و مهمی است. مسئله‌ای که در طی مدت اخیر به کرات در فضای مجازی و توسط دانشجویان مطرح و نقطه نظرات متفاوتی پیرامون آن وجود دارد.
در این بین مسئله دیگری که وجود داشته و دارد، بحث فعالیت‌های تشکلهای دانشجویی در طی این دو سال و لزوم حضوری شدن دانشگاه‌ها برای احیای دوباره آنان است. تشکلهای دانشجویی البته که در این دو سال و تعطیلی دانشگاه‌ها، از پای ننشستند و فعالیت‌های خود را به شیوه دیگر ادامه دادند؛ اما لزوم حضور در دانشگاه و فعالیت‌ها و کارها و ارتباط مستقیم با دانشجویان دیگر، امری ضروری است.
پیرامون مسئله پیچیده دانشگاه‌ها در دوران کرونا و لزوم بازگشایی یا عدم بازگشایی دانشگاه‌ها و نگرانی‌هایی که پیرامون این موضوع و همچنین فعالیت تشکلهای دانشجویی وجود دارد، به گفتگو با سه نفر از فعالین تشکلهای دانشجویی پرداختیم. محمد حسین کاظمی، دبیر کل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، الهه سادات قاسمی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا (س) و حمیدرضا قائم پناه، معاونت گفتمان سازی و مطالبه‌گری مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان به گفتگو در این مورد پرداختند.
محمد حسین کاظمی، دبیر کل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان:
دولت دوازدهم در حالی به پایان رسید که کرونا در پیک پنجم خود به سر می‌برد و آمار ابتلاها و فوتی‌ها هر روز در حال افزایش بود و قول‌هایی که برای واکسیناسیون داده شده بود، چه از سوی وزارت بهداشت و چه نهادهای دیگیر همه نقض شده بود و ناهماهنگی‌های زیادی وجود دارد. اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم و حتی با وجود عدم بالا آمدم کابینه، اخبار واکسیناسیون اخبار مثبتی بود و با روی کار آمدن وزرات بهداشت جدید بحث واکسیناسیون با شدت بیشتری سرعت گرفت و تا به امروز نزدیک به ۷۰ میلیون دوز واکسن تزریق شد. این‌ها نشان می‌دهد که دولت آقای رئیسی چه در بحث مدیریت کرونا و چه واکسیناسیون عملکرد مثبتی را داشته است. در دولت دوازدهم در مدیریت کرونا تناقض‌های زیادی وجود داشت و اعتماد عمومی نیز از بین رفته بود اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم امید تازه‌ای شکل گرفت. برای مدیریت کرونا و واکسیناسیون نیاز به همکاری و هماهنگی همه دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌ها هستیم و این چیزی بود که در دولت دوازدهم وجود نداشت.
لزوم بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها
مسئله بازگشایی دانشگاه‌ها را بهتر است از دو جنبه مدارس و دانشگاه‌ها بررسی کنیم. حضور دانش آموزان در مدارس به خودی خود باعث می‌شد که رشدهای زیادی برای آنان اتفاق بیفتد گه خب این فرصت در دوران کرونا از بین رفت. در این دوران دانش‌آموزان خیلی سریع به فضای مجازی ورود پیدا کردند و دیگر آن روحیه تیمی در موقع حضوری در مدارس، دیگر وجود نداشت. در حال حاضر باید با اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی مدارس کم کم باز شود و این امری ضروری است. در مسئله حضور دانشجویان در دانشگاه نیز به جهت دروس عملی و بازدهی آموزش حضوری، امر بازگشایی ضروری است. اما در این میان و مسئله مهم دانشجویان بومی و خوابگاهی هستند که باید برای حضور آنان برنامه‌ریزی جدی شود. میتوان برای دانشجویان کارشناسی به صورت نیمه حضوری و دانشجویان ارشد و دکتری به صورت حضوری دانشگاه‌ها باز شود.
برای تشکلهای دانشجویی، بازگشایی دانشگاه‌ها امری ضروری است
اگر با زاویه نگاه دیگری به بازگشایی دانشگاه‌ها نگاه شود، برای تشکلهای دانشجویی، بازگشایی دانشگاه‌ها امری ضروری است. تشکلهای دانشگاهی با سه ورودی سال‌های اخیر زیاد آشنا نشدند و ارتباط با دانشجویان جدید را از دست دادند و بیشتر با دانشجویان سال بالاتر فعالیت‌ها جلو می‌رفت. برنامه‌ها و فعالیت‌های حضوری در طی دو سال اخیر تعطیل شد و خب همه به سمت فعالیت‌های مجازی روی آوردند و خب برخی کارها در فضای مجازی قابل انجام نیست. با توجه به این فضا و آشنایی دانشجویان جدید با تشکلهای دانشجویی و لزوم فعالیت‌های حضوری در دانشگاه‌ها، باید دانشگاه‌ها هرچه زودتر باز شوند.
بازگشایی دانشگاه‌ها باعث می‌شود که یک نفس و خون تازه‌ای در تشکلهای دانشگاهی دمیده شود. اما اگر روند فعلی ادامه داشته باشد، این فعالیت غیرحضوری باعث آسیب‌های فراوانی برای تشکلهای دانشگاهی در آینده خواهد بود و ممکن است انقطاع نسل برای تشکلهای دانشجویی صورت گیرد. بنابراین باید هرچه زودتر برنامه‌ریزی برای بازگشایی دانشگاه‌ها صورت گیرد.
الهه سادات قاسمی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا (س)
روند واکسیناسیون در دولت سیزدهم تسریع یافته و درصد بیشتری از مردم واکسینه شدند که علت‌های گوناگون ورود مستقیم رییس جمهور و یا قرارداد ۲۵ ساله با چین و… را برای این افزایش سرعت مطرح می‌کنند؛ اما از جهت مدیریت کرونا هنوز به جایگاه مطلوبی نرسیده‌ایم و این مشکل از دو جا نشأت می‌گیرد و آن مردم و مسئولین است. خود ما مردم باید به درک درستی از شرایط برسیم و موقعیت سنجی مناسبی داشته و به پروتکل‌ها مقید باشیم؛ درجایگاهی که کادر درمان ما انواع فشارهای روحی و جسمی را تحمل می‌کنند، سفرها و برنامه‌های تفریحی پرریسک که به شدت به گسترش و پراکندگی کرونا کمک می‌کنند، جایگاهی ندارند. ما مردم باید دانش و آگاهی‌مان را نسبت به جنبه‌های مختلف زندگی کرونایی افزایش بدهیم تا عدم اگاهی ما که در رفتار ما نمود پیدا می‌کند به خودمان و جامعه اطراف‌مان آسیب نزند. ما باید این سبک جدید از زندگی، یعنی زندگی همراه با کرونا را بپذیریم و با آن همراه شویم.
لزوم پایبندی به پروتکل‌ها از سمت مردم و مسئولین
از طرفی مسئولین هم باید سنجیده‌تر و متقن‌تر رفتار کنند. متاسفانه در بحث‌های نظارتی و تدابیری که باید برای قرنطینه شهرها و هم چنین افراد کرونایی اتخاذ شود، عملکرد مناسبی دیده نشده است. یک فرد مبتلا به کرونا باید تحت نظارت باشد تا با تردد از شهری به شهر دیگر، حضور در مکان‌های شلوغ مثل مراکز خرید و … عاملی برای انتقال کرونا نباشد و همه این‌ها نیازمند یک سازوکار هوشمند و دقیق جهت رصد افراد هست که لازم هست مسئولین با جدیت بیشتری موضوع قرنطینه هوشمند را که اتفاقا وزیر بهداشت در دولت آقای رئیسی، وعده هایی درهمین باب داده‌اند، پیگیری کنند و کشورهایی هستند که در این زمینه عملکردهای خوبی داشتند و میتوان از تجارب آنها استفاده کرد.
مورد بعدی که مسئولین باید نسبت به آن حساس باشند، مطرح نکردن مسائل بی‌پایه و اساس و نسنجیده هست. اینکه وعده‌هایی در موضوعات مختلف مثل میزان تولید واکسن و واکسیناسیون، بازگشایی ها و… داده می‌شود و بعد به مرحله عمل نمی‌رسند، بشدت اعتماد مردم نسبت به عملکرد را کاهش می‌دهد و اثرات مخربی دارد.
بازگشایی دانشگاه‌ها و مدارس امری لازم ولی پیچیده است و به علت همین پیچیدگی به جای پیگیری و حل مسئله، مسئولین رویکرد حذف و فرار از مسئله را پیش گرفته‌اند. بر هیچ کسی پوشیده نیست که آموزش مجازی چه ضرابت سنگین علمی، فرهنگی و اجتماعی به قشر آینده‌ساز و موثر کشور، دانشجویان و دانش‌آموزان، زده است.
دانشگاه‌ها در قبال کلاس‌های عملی رویکرد فرار از مسئله را در پیش گرفتند
بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها به دلیل مسائلی مثل حضور دانشجویان درخوابگاه‌ها ، افزایش استفاده از وسایل نقلیه عمومی جهت رفت و آمد دانشجویان، تفاوت شرایط دانشگاه‌های استان‌های مختلف و….در اکثر کشورها به یک مسئله پرحاشیه تبدیل شده و نیازمند یک برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری سنجیده است تا نه دانشجویان بلاتکلیف بمانند و نه به شیوع بیشتر ویروس کرونا دامن زده شود. کشورها سیاست‌های مختلفی در این زمینه داشتند. عده‌ای همچنان مجازی، عده‌ای حضوری و عده‌ای هم ترکیبی هستند، برای بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها بعد از تقریبا دو سال رویکرد ترکیبی از همه منطقی‌تر و کم‌ریسک‌تر هست و درابتدای مسیر باید دانشگاه‌ها با حضور دانشجویان بومی و محدود به کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی شروع به کار کنند.
البته موضوع حضوری شدن واحدهای عملی تا به حال خیلی مطرح شده است؛ اما اکثر دانشگاه‌ها مجددا رویکرد فرار از مسئله را پیش گرفته‌اند و سختی این کار رو به عهده نگرفته‌اند و چشمشان را بر روی ناکارآمدی کلاس‌های مجازی واحدهای عملی بسته اند. الان لازم است یک شرایط الزام آوری وجود داشته باشد تا هر دانشگاه متعهد بشود که بستر و شرایط را برای بازگشایی دانشگاه‌ها و گروه‌بندی دانشجویان جهت حضور در دانشگاه برای واحدهای عملی آماده نماید. امیدواریم « =ستاد اجرایی از سرگیری بازگشایی دانشگاه‌ها» که در سازمان امور دانشجویان تشکیل شده است، عملکرد خوبی داشته باشند و شرایط بهتری را برای دانشجویان رقم بزنند.
چالش‌های تشکلهای دانشجویی
تشکلهای دانشجویی هم در دوران کرونایی، تجربه‌های متفاوت و بعضا مفیدی را کسب کردند، شرایطی که آنها را مجبور کرد متفاوت‌تر از گذشته فکر و برنامه‌ریزی کنند ولی سختی‌ها و مشکلاتی هم وجود دارد که در این شرایط تنها میتوان آنها را پذیرفت و مسلما حضوری شدن دانشگاه‌ها خیلی مطلوب‌تر هست. چرا که فعالین دانشجویی به بوم اصلی خود، دانشگاه برمیگردند و با فراغ بال و دسترسی بیشتری می‌توانند فعالیت‌هایشان را پیش ببرند. دانشگاه‌ها باید از ظرفیت و نظرات تشکل‌ها و فعالین دانشجویی برای آماده‌سازی بسترهای لازم جهت حضوری شدن دانشگاه‌ها استفاده کنند و از آنها جهت گذر از این شرایط کمک بگیرند.
در صورت بازگشایی دانشگاه‌ها، تشکل‌ها هم با چالش‌هایی روبه‌رو خواهند شد و باید برای شرایط مختلف آماده بود اما به طور کلی نباید تجارب این بازه حدودا دوساله نادیده و تنها محدود به همین شرایط درنظر گرفته شوند. بلکه باید این تجارب ثبت بشوند و در ادامه مسیر و فعالیت تشکل‌ها استفاده بشوند. شرایط مجازی و بیماری کرونا نه تنها به تشکل‌ها بلکه به قشر عظیمی از جامعه و فعالین اهمیت رسانه را گوشزد کرد و همگی مجبور شدیم برای بودن و ماندن با فضای رسانه همراه‌تر بشویم و توانایی‌ها و مهارت‌های لازم را برای این همراهی کسب کنیم. در صورت حضوری شدن دانشگاه‌ها تشکل‌ها باید ترکیبی از شرایط حضوری و مجازی را پیش ببرند و تمام تلاش‌شان را برای احیای پویایی و حضور فعال دانشجویان در فضای دانشگاه به کار گیرند.
حمیدرضا قائم پناه، معاون گفتمان سازی و مطالبه گری مرکز بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان
بنظرم در دولت تدبیر و امید هیچ اراده و انگیزه‌ای برای انجام واکسیناسیون مردم در مقابل ویروس کرونا وجود نداشت و الحمدالله روند مدیریت واکسن از ابتدای دولت سیزدهم با جدیت بیشتری دنبال شد. در باب مدیریت مسئله کرونا، آنچه که در دولت تدبیر امید برای این مهم در حال انجام بود، صرفا ضریب رسانه‌ای بیش از حد به این جریان بود که خب آسیب‌هایی را به دنبال داشت از جمله اینکه مسئله آموزش به شدت مورد ضربه قرار گرفت. اگرچه زحمات همه عزیزان و مسئولین دغدغه مند، معلمین و کادر درمان را نباید فراموش کرد.
بر اساس تجربه بنده در دوران دانشجویی و همچنین تجربه یک سال تدریس و تحصیل در شرایط کرونایی، با بازگشایی دانشگاه‌ها موافق هستم منتها شاید این بازگشایی عیناً همچون سال‌های قبل از کرونا نباشد که لذا باید با تدابیر و مدل‌های جدید و متناسب با شرایط موجود باشد.
انفعال تقریبی تشکلهای دانشجویی در دوران کرونا
عملا با شیوع ویروس کرونا، شاهد انفعال تشکلهای دانشجویی جز تعدادی از آنها بودیم در حالی که تشکلهای دانشجویی باید به تناسب شرایطی که پیش آمد، تصمیمات و برنامه‌های خود را دنبال می‌کردند اما متاسفانه شاهد یک انفعال بودیم که خب برخی دلایل نیز بی تاثیر نبود، ما یک فرصت خوب انتخابات ریاست جمهوری را داشتیم اما هیچ خبری از تشکلهای دانشجویی جز تعدادی نبودیم. لذا بنظر بنده شاید با بازگشایی و حضوری شدن روند دانشگاه‌ها، فعالیت‌های تشکل‌ها نیز به حالت قبلی خود از منظر فعالیت و پویایی برگردد.
یک تشکل دانشجویی باید خود را در میدان ببیند و با توجه به شرایطی که پیش می‌آید، عملیات متناسب با آن را طراحی و اجرایی کند. از نمونه موفق این اتفاق میتوان به جهاد تربیتی دانشجویان بسیجی دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد که در ایام کرونا هم با جدیت دنبال شد و هم به کمک روند آموزش دانش آموزانی که دسترس به آموزش مجازی نداشتند، آمد و این ایده از دل خود این دانشجویان بسیجی جوشید و اجرا شد.
